دوره آموزش تزریقات، پانسمان و بخیه با مدرک بین المللی آنلاین

دوره آموزش تزریقات، پانسمان و بخیه به یکی از روشهای شایع در تجویز فراورده های دارویی می پردازد.  هر روش تزريقي براي نوع بافتي كه دارو در آن تزريق مي‌شود روش واحدي است مشخصات هر بافتي ميزان جذب دارو را معين مي‌كند قبل از تزريق ، پرستار بايد حجم داروي تجويزي مشخصات و غلظت دارو و ساختمان آناتوميكي محل تزريق را بشناسند

دوره آموزش تزریقات، پانسمان و بخیه چند ساعت است؟

این دوره به صورت 50 ساعت عملی و تئوری بمدت 1 ماه می باشد.

جلوگیری از اشتباهات در تزریق دارو

ناتواني پرستار در تزريق صحيح دارو ممكن است نتايج منفي به بار آورد. اشتباه در انتخاب محل مناسب تزريق از نظر منطقه آناتوميكي بدن ممكن است منجر به صدمه رسيدن به عصب و استخوان شود بسياري از مدد جويان خصوصا كودكان از تزريق وحشت دارند اگر پرستار فراموش كند قبل از تزريق دارو به داخل بافت سرنگ را آسپيره كند ممكن است دارو وارد شريان يا وريد شود. تزريق حجم زيادي از دارو در يك محل ممكن است منجر به بروز درد زياد يا صدمه بافتي گردد.

شما می توانید علاوه بر این مهارت با کمک دوره های روانشناسی فارابی مهارت کنترل استرس و روانشناسی را در خود افزایش دهید.

تزريقات: Administration of injection

يك روش رساندن دارو به بدن تزريقات است كه حتما بايد از تكنيكهاي آسپتيك استفاده شود.
پرستار تزريقات را به 4طريق انجام مي‌دهد:

1ـ زير جلدي SC subcutaneous
2ـ داخل عضلهIM intramuscular
3ـ داخل جلديID intradermal
4ـ وريدي IV intravenous
5ـ تزريق بصورت پانسيون مانند پانسيون مايع نخاعي SCF

براي اطمينان از اينكه دارو در محل مورد نظر تزريق شود هر كدام از روش‌هاي فوق احتياج به مهارتهاي بخصوصي دارد. اثرات دارو در تزريقات بستگي به ميزان جذب دارو به سرعت توسعه مي‌يابد و پرستار مي‌تواند بدقت عكس العمل مريض را بعد از تزريق مشاهده كند.

وسايل تزريقـات :

سرنگ‌ها و سوزن‌هاي متنوعي وجود دارند، هر كدام براي تزريق حجم معيني از دارو به يك بافت مخصوص طرح ريزي شده‌اند. پرستار بايد تشخيص دهد كه كدام سرنگ و سوزن بهتر مؤثر است.

1- سرنگ‌ها syrings

سرنگ‌ها داراي يك قسمت استوانه‌اي و يك انتهاي كوچك مي‌باشد كه سوزن به آن وصل مي‌شود داخل اين قسمت استوانه‌‌اي plunger يا پيستون حركت مي‌كند. در بيشتر بيمارستانها از سرنگ‌هاي Disposuble «پلاستيكي يكبار مصرف»استفاده مي‌شود. سرنگ‌هاي پلاستيكي يكبار مصرف ارزان بوده و پيستون آنها بخوبي قابل كنترل است. سرنگ‌هاي شيشه‌اي گرانتر هستند و قبل از مصرف بايد استريل شوند.

پرستار محلول را بوسيله آسپيره كردن داخل سرنگ مي‌كند . به اين صورت كه پيستون را بطرف بيرون كشيد در حالي كه سوزن متصل به آن داخل محلول مورد نظر است. در موقع كشيدن محلول مورد نظر پرستار بايد سرنگ را طوري دردست بگيرد كه قسمت خارجي سرنگ و دسته پيستون در دست او باشد .براي رعايت استريليته پرستار بايد از هرگونه برخورد احتمالي نوك سرنگ به سوزن يا قسمت داخلي سرنگ و تنه پيستون با هر نوع جسم غير استريل
جلوگيري كند.

سرنگ ‌ها در اندازه‌هاي مختلف كه ظرفيت‌هاي 1سي سي تا5 سي سي رادارند. استفاده از سرنگ هاي بزرگتر از 5سي سي غير متداول تر است. سرنگ‌هاي 2تا3 ميلي ليتري براي تزريق عضلاني وزير جلدي مورد نياز است. سرنگ‌هاي بزرگتر موجب ناراحتي بيمار ميگردد.

ميكرودرپ براي تزريق مثلا پني سيلين كريستال بكار برده مي‌شود و بجاي آن در سرنگها20cc تا50ccاستفاده مي‌شود.

سرنگ‌هاي هيپودرميك 5/2تا3 ميلي ليتري معمولا بصورت بسته بندي با سوزن متصل به آن موجود هستند گاهي اوقات ممكن است پرستار بر حسب احتياج شماره سوزن را عوض كند. سرنگ‌هاي هيپودرميك دو نوع مقياس اندازه گيري در طول سرنگ دارند. يكياز اين مقياس‌ها بر حسب «minims» و ديگري بر حسب ميلي ليتر است. هر ميلي ليتر نيزبه ده قسمت تقسيم مي‌شود.

سرنگ‌هاي انسولين يك ميلي ليتر را در خود جاي مي‌دهند و به واحدهايي درجه بندي مي‌شوند بيشتر سرنگ‌هاي انسولين صد واحدي «100ـU» هستند كه براي استفاده از صد واحد انسولين هستند. هر ميلي ليتر از محلول محتوي 100واحد انسولين است.

همين طور سرنگ‌هاي 40 واحدي «40ـ U» و «80ـU» براي انسولين ها با اين غلظت‌ها وجود دارد.

«قسمت هاي مختلف سرنگ و سوزن»
سرنگ‌هاي توبركولين يك استوانه باريك دارند كه سوزن كوچكي به آن وصل است . اين سرنگ ها به و ميلي ليتر درجه بندي ميشوند و ظرفيت آنها 1سي سي است، پرستار اين سرنگ ها را براي استفاده از مقادير كم از داروهاي غليظ بكار ميرود: مثل براي انجام تست هاي داخل جلدي استفاده مي‌شود سرنگ توبركولين همچنين براي آماده كردن مقادير كمي از محلول موردنظر براي كودكان و نوجوانان بكار ميرود. از سرنگ‌هاي بزرگ براي تزريق داروهاي داخل وريدي، يا اضافه كردن مواد دارويي به محلولهاي تزريقي و همچنين براي شستشوي زخم ها يا درناژ لوله‌ها استفاده مي كنند.

سوزن‌ها : NEEDLES

سوزن ها در بسته بندي جدا وجود ندارند كه بتوان سوزن مورد نظر را انتخاب كرد. بعضي سوزن‌ها همراه با سرنگ استاندارد بصورت بسته بندي شده وجود ندارد . مثل سرنگ‌‌هاي انسولين و تويركولين. جنس بيشتر سوزن‌ها STainless است .اگرچه بعضي از كاتترهاي وريدي پلاستيكي هستند. سوزن ها يكبار مصرف هستند به جز آنهايي كه ازsteel فولاد جراحي ساخته مي‌شوند كه به سرنگ‌هاي شيشه‌اي متصل مي‌شوند.
هر سوزن سه قسمت دارد:
1ـHUb يا قسمتي كه به سرنگ متصل است.
2ـ shaft يا تنه سوزن كه به قسمت Hub متصل مي‌شود
3ـ BeVel نوك تيز سوزن .

پرستار ممكن است براي متصل كردن سوزن به سرنگ ، Hubرا دردست بگيرد تا مطمئن شود به سرنگ وصل شده است . با وجود اين قسمت تنه و نوك سوزن در همه حال استريل باقي مي‌ماند.

هر سوزن سه ويژگي دارد:

1ـ نوك تيز سوزن 2ـ طول تنه سوزن 3ـ شماره سوزن يا قطر

سوزن هائي كه BeVel آنها كوتاه است براي تزريقات وريدي مناسب هستند چون كه اين سوزن‌ها در مجاورت ديواره‌داخلي وريد با آساني بسته نمي‌شوند. سوزن هايي BeVel,s بلندتري دارند تيز تر هستند كه در تزريقات زير جلدي و عضلاني براي مريض ناراحتي كمتري ايجاد مي‌كنند.

طول سوزن ها از اينچ تا 5 اينچ متغير است اگر چه بيشتر سوزن هائي كه توسط پرستار كاربرد دارد. وزن هايي با طول 5/1اينچ است. پرستار بر حسب اندازه و وزن مريض و نوع بافتي كه مايع بايد در آن تزريق شود نوع سوزن را انتخاب مي‌كند. در بچه‌ها و افراد لاغر سوزن‌هاي كوتاه تر به كار برده مي‌شود.

پرستار از سوزن‌هاي بلند معمولا «1تا5/1اينچ » براي تزريقات عضلاني و از سوزن هاي كوتاه معمولاً تا اينچ براي تزريقات زير جلدي استفاده مي‌كند.

انتخاب نوع سوزن بر حسب قطر با شماره سوزن ، بسته به غلظت مايعي دارد كه قرار است تزريق شود يك سوزن با شماره 18ـ16براي تزريق خون و فرآورده‌هاي آن مناسب است.

سوزن درشت. در تزريق خون و فرآورده‌هاي آن به خاطر اين است كه صدمه كمتري به گلبولهاي قرمزي مي‌رسد. براي تزريقات عضلاني از سوزن هاي شماره 23ـ20استفاده مي‌شود كه باز بستگي به غلظت ماده تزريقي دارد. تزريقات زير جلدي احتياج به سوزن هايي با قطر كمتري دارند (مثلا سوزن شماره25 )، و براي تزريق داخل جلدي سوزن ريزتري مثل سوزن شماره 16 احتياج است.

آماده كردن داروهاي تزريقـي

1ـ آمپول‌ها يا پوكه‌ها:

آمپول‌ها شامل دوزهاي انفرادي دارويي به شكل مايع هستند و به اندازه‌هاي مختلف موجود هستند. حجم آنها از 1سي سي تا10 سي سي و يا بيشتر را شامل مي‌شوند يك آمپول معمولا از يك شيشه شفاف كه به يك قسمت تنگ بنام گردن محدود شده و براي كشيدن مايع آمپول اين قسمت بايد جدا شود. خط رنگي كه اطراف گردن آمپول است محلي است كه بدون استفاده از تيغ اره و به آساني شكسته مي‌شود. در صورتي كه آمپول خط رنگي نداشته باشد پرستار بايد از تيغ اره استفاده كند، در هنگام كشيدن مايع آمپول پرستار بايد دقت لازم را رعايت تكنيك آسپتيك بكند و دقت نمايد كه نوك سوزن با سطح خارجي آمپول تماس پيدا نكند. كشيدن مايع بداخل سرنگ به آساني صورت مي‌گيرد.

2ـ ويال‌ها:

ويال‌ها ظرف هاي شيشه‌اي يك دوزي يا چند دوزي هستند. يك درپوش لاستيكي در قسمت بالا دارند . اين قسمت پلاستيكي قبل از مصرف بر ميله يك روپوش فلزي پوشيده شده است ويال‌ها ممكنست شكل جامد يا مايع دارو را داشته باشند. داروهايي كه در صورت محلول ماندن خواص خود را از دست مي‌دهند بصورت پودر ويال قرار مي‌گيرند. اتيكتهاي ويال‌ها نوع حلال و مقدار آنرا مشخص مي‌كنند.

نرمال سالين و آب مقطر استريل حلالهايي هستند كه بطور معمول در حل كردن ويال‌ها استفاده مي‌شوند. بر خلاف آمپول‌ها كه به آساني در سرنگ كشيده مي‌شوند ويال ها داراي سيستم بوده كه براي بهتر كشيدن مايع درون آن بايد اول مقداري هوا بداخل آن با سرنگ وارد نمود. عدم وارد نمودن هوا به داخل ويال بعلت خلاء موجود بيرون كشيدن دارو را شكل مي‌كند
براي آماده كردن داروهايي كه بصورت پودرهستند پرستار حلال مورد نظر و مقدار آن را بر حسب برچسب ويال تهيه كرده و بداخل آن تزريق مي‌كنند. بعضي از پودرها به آساني در حلال ، حل مي‌شوند ولي گاهي لازمست كه براي بهتر حل شدن آن، سوزن را بيرون كشيده و آنرا كاملا مخلوط كرد.

عموما تكان دادن و چرخش ويال در حل كردن دارو مؤثر است. بعد از تهيه ويال‌هاي چند دوزي maltidose پرستار برچسبي تهيه كرده كه زمان تهيه و غلظت آن را در هر ميلي ليتر روي آن مشخص مي‌كنند .ويال ‌هاي چند دوزي معمولا احتياج به نگهداري در يخچال دارند.

انجام تزريقـات Administering injections

هر راه تزريقي ، بسته به نوع بافتي كه تزريق در آن صورت مي‌گيرد بطور خاصي انجام مي‌شود ويژگيهاي بافتها ميزان جذب داروها و شروع اثر آنها را تحت تأثير قرار مي‌دهد و قبل
از تزريق يك دارو ، پرستار بايد حجم دارو، خواص دارو (براي مثال مواد محرك ، غلظت) و موقعيت آناتوميكي محل تزريق را بداند (مثلا وضعيت عروق و اعصاب بزرگ). عدم توانايي يك پرستار در انجام تزريقات به نحو احسن، مي‌تواند نتايج معكوس داشته باشد. انتخاب نامناسب محل تزريق ممكنست باعث صدمه يا استخواني در آن ناحيه شود اگر پرستار قبل از تزريق مايع داخل عضله را آسپيره نكند امكان دارد كه سوزن بطور تصادفي در شريان ياوريد قرار گيرد و ايجاد اشكال نمايد. تزريق حجم زيادي از يك محلول باعث درد شديد ناحيه شده و ممكن است.

به ضايعه بافتني موضعي ختم شود. بسياري از بيماران بخصوص بچه‌ها از تزريقات مي‌ترسند . بعضي از بيماران مزمن ممكنست روزانه‌چند تزريق داشته باشند .
پرستار به چند طريق مي‌تواند ناراحتي بيمار را كاهش دهد.
1ـ انتخاب يك سوزن نوك تيز با طول و قطر مناسب.
2ـ انتخاب محل مناسب تزريق و استفاده از مناطق آناتوميك مناسب.
3ـ قبل از تزريق محل تزريق را يخ بگذاريد تا ايجاد بي حسي موضعي كند و از شدت درد بكاهد.
4ـ سوزن را به نرمي و سريع داخل بافت كنيد.
5ـ سرنگ را در حيني كه سوزن در بافت است نگهداريد.
6ـ براي كم كردن سفتي ، عضلات مريض را در وضعيت مناسب قرار دهيد.
7ـ توجه مريض را با صحبت كردن با او يا معطوف كردن فكرش به چيزهاي خوش آيند از تزريق برگردانيد.
8ـ محل تزريق را بعد از تزريق براي چند ثانيه ماساژ دهيد مگر ماساژ دادن ممنوع باشد

سرنگ ها:

سرنگ وسيله اي براي تزريق مايعات به بدن و کشيدن مايعات مختلف از بدن مي باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند يااز *** شيشه اي يا پلاستيکي و يااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است که به سر آن سوزن وصل مي شود و يک پيستون دارد که بداخل بدنه مي رود.معمولاً سر سرنگها يک اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر اين هر نوع سوزني به آن وصل مي شود پيستون داخل سرنگ براحتي داخل بدنه حرکت مي کند ودر هنگام کشيدن پيستون به خارج هوا و مايعات به داخل سرنگ کشيده مي شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ويا مايع خارج مي گردد.

سوزن در اندازه هاي مختلف وجود دارد وشامل يک ساقه و يک دهانه است که دهانه به سرنگ وصل مي شود
نوک سوزن بطور مورب بريده شده که فرو رفتن آن را آسان مي کند.

هرچه شماره سوزن بيشتر شود از قطر سوزن کم مي شود مثلا سوزن شماره 23نازکتر از سوزن شماره 20 است.

در صورتي که از ويال استفاده مي کنيد بطريق ذيل دارو را در سرنگ بکشيد:

الف- حفاظ فلزي را که بر روي لاستيک سر ويال قرار گرفته را بر داريد.
ب- در صورت لزوم براي مخلوط شدن محتويات ويالي که حاوي داروي محلول مي باشد آن را در کف دست قرار داده به آرامي بچرخانيد هرگز آن را به شدت تکان ندهيد.
ج- لاستيک درب ويال را با ماده ضد عفوني کننده (الکل 70%) تميز کنيد بدين منظور آن را به طريق دوراني با پنبه آغشته به الکل تميز کنيد.
د- پوشش روي سوزن را برداريد در اين مورد دقت کنيد که آن را به طور مستقيم خارج کنيد تا از آلوده شدن سوزن جلوگيري شود سپس برابر حجم داروي محلولي که قرار است در سرنگ بکشيد هوا در داخل سرنگ بکشيد .
ه- با دقت سوزن را از مرکز لاستيک درب ويال وارد آن کنيد.مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد در کليه موارد دست شما فقط مي تواند با سطح خارجي بدنه سرنگ و دسته پيستون تماس حاصل کند.
و- درحالي که نوک سوزن خارج از محلول دارويي قرار گرفته است هواي داخل سرنگ را به داخل ويال تزريق کنيد.
ز- ويال وارد نماييد و آن را هم سطح چشم خود بگيريد در حالي که سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد برابر حجم مورد نياز در سرنگ بکشيد.ح-سوزن را از داخل ويال خارج کنيد و پوشش رويي سوزن را بر روي آن قرار دهيد همواره مراقب استريل بودن سوزن باشيد.
ويال را دور انداخته ويا جهت استفاده هاي بعدي در محل مخصوص به خود قرار دهيد.

در صورتي که از آمپول استفاده مي کنيد دارو را به طريق ذيل در سرنگ بکشيد.:

*ت*- آمپول را برداشته به صورت دوراني بچرخانيد به طوري که تمام محلول در قسمت پايين قرارگيرد در صورت لزوم مي توانيد با وارد آوردن ضرباتي به قسمت فوقاني آمپول دارو را به قسمت پهن پايين پوکه منتقل کنيد.
در صورتي که در گردن آمپول خط مشخص جهت شکستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الکلي قسمت گردن آمپول و تيغ اره را پاک کنيد سپس در حالي که گردن آمپول بر پنبه الکلي تکيه دارد آن را با تيغ اره خراش دهيد.
پنبه الکلي را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا کنيد.
پوشش روي سوزن را به طريقي که آموخته ايد بر داريد.
سوزن را در آمپول قراردهيد و مقداردارويي را که لازم داريد در سرنگ بکشيد در صورتيکه به کل محتويات آمپول احتياج داريد با دقت کل محتوي را در سرنگ بکشيد.
پوشش رويي سوزن را به روي آن قرار دهيد مراقب استريل بودن سوزن و سرنگ باشيد
آمپول مصرف شده را دور بيا ندازيد.
ناحيه تزريق را برهنه کرده و با پنبه الکلي دقيقاً پوست را تميز کنيد براي اين منظور ميتوانيد پنبه الکلي را در مرکز محل تزريق قرارداده سپس به صورت دوراني با فشار مختصري آن را به طرف خارج بچرخانيد.
اجازه دهيد که پوست خشک شود
پنبه الکلي را بين انگشت سوم . چهارم دست غيرفعال خود (معمولا دست چپ)براي استفاده بعدي قرار دهيد
در حالي که منتظر خشک شدن پوست از ماده ضدعفوني کننده هستيد پوشش روي سوزن را برداريد براي اين منظور به طريقي اقدام کنيد که سوزن آلوده نشود
هواي موجود در سرنگ را کاملا خالي کنيد تا قطره اي از دارو بر روي سطح مورب نوک سوزن ديده شود چنانچه لازم است کل دارو به بدن وارد شود در حدود 2ميلي ليتر هوا در داخل سرنگ بگذاريد
سرنگ را در دست راست خود بين انگشتان و شصت بگيريد.
با استفاده از دست ديگر پوست را کشيده يا فشار دهيد انتخاب اين روش بسته به محل تزريق و وضعيت پوست مي تواند متفاوت باشد
با يک حرکت ثابت ؛آرام و سريع بسته به نوع تزريق و محل آن سوزن را وارد پوست کنيد
سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پيستون منتقل کنيد
با دست راست خود پيستون را به آهستگي به طرف خارج بکشيد اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طريقي که در ذيل خواهيد آموخت خارج کنيد سوزن را دور انداخته تزريق ديگر آماده کنيد
پنبه الکلي راکه بين انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بوديد در اطراف محل تزريق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسير تزريق خارج کنيد و پنبه الکلي را در محل خروج سوزن قرار دهيد
پنبه الکلي را به آرامي در محل تزريق فشار دهيد در صورت خونريزي فشار بيشتري به محل تزريق وارد آوريد تا خونريزي قطع بشود
پس از اتمام تزريق وسايل را به اطاق پانسمان ببريدپوشش سر سوزن را به روي آن قرار داده سوزن و سرنگ و پنبه الکل را درون سطل زباله بياندازيدبقيه وسايل را تميز کرده در محل مخصوص به خود قرار دهيد

محل تزريق :

الف-ناحيه درسوگلوتيال برروي عضلات ضخيم باسن

محل تزريق در اين عضله معمولاً قسمت فوقاني خارجي يا ربع فوقاني خارجي باسن در حدود 5-8سانتي متر پايين تر از کرست ايلياک خواهد بود که به دو روش مشخص مي گردد.
يک لب باسن را با خطوط فرضي به چهار قسمت تقسيم کنيد در اين هنگام شما با لمس کرست ايلياک از انتخاب محل صحيح تزريق که به اندازه کافي بالامي باشد مطمئن شده ايد .انتخاب محل تزريق بدون لمس کرست ايلياک روش مطمني نخواهد بود

عضله رکتوس فمورس ؛ در عضلات گروه چهار سر ران اين محل در قسمت جلوي ران قرار گرفته است اين محل براي شيرخواران ؛ کودکان و بزرگسالان در مواردي که استفاده از محلهاي ديگر مجاز نمي باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

عضله دلتوييد وسه سر بازو ؛ اين عضله بر روي قسمت کناري فوقاني باسن قراردارد معمولاً براي تزريق عضلاني بکار نمي آيد براي تعيين محل تزريق بر روي عضله دلتوييد لازم است لبه پايين زايده اکروميون لمس گردد همچنين قسمت مياني بازو که در مجاورت زير بغل مي باشد تعيين گردد مثلثي که قاعده آن در امتداد زايده اکروميون و رأس آن بر روي بازو به مجاورت زير بغل مي باشد محل مناسب تزريق خواهد بود.که تقريباً 5 سانتي متر پايين تر از زايده اکروميون قراردارد همچنين سر کناري عضله سه سر روي قسمت خلفي فوقاني بازو مي تواند براي تزريق مورد استفاده قرار گيرد محل مناسب حد وسط بين زايده اکروميون و برجستگي استخوان آرنج مي باشد اين محل فقط در مواقعي مورد استفاده قرار مي گيرد که محلهاي ديگر مجاز نباشد وضعيت نشسته يا خوابيده مي تواند براي اين تزريق بکار گرفته شود و حجم قابل تزريق در عضله دلتوييد 2-5/ميلي ليتر مي باشد.

براي تزريق محلولهاي روغني معمولاً از سوزنهاي ضخيم تر استفاده مي شود ضمناً هر چه ميزان بافت چربي بر روي عضله بيشتر باشد از سوزن بلندتري بايد استفاده کرد
در مواردي که دارو به سطح پوست صدمه وارد مي کند قبل از تزريق لازم است سوزن تعويض گردد چون سوزن جديد آغشته به دارو نخواهد بود

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، تزريق عضلاني به روش z؛اين روش معمولا در موارد ي که دارو براي پوست مضر بوده و موجب تحريکات پوستي و بافت زيرجلدي را فراهم مي آورد استفاده مي شود براي اين منظور قبل از ورود به محل تزريق بايد پوست محل تزريق در حدود 5/2-5/3به يک طرف کشيده شودپس از تزريق لازم است به مدت 10 ثانيه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراين مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقي مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زيرجلدي و پوست مسدود مي گردد از انجام ماساژ محل تزريق در اين روش بايستي اجتناب کرد

نكته خيلي مهم اين كه حتما سوزن را تا جايي كه 5 الي 10 ميليمتر بيرون باشه داخل كنيد چون در غير اين صورت احتمال آبسه كردن زياده .

تزريق زير جلدي (S.C)

بافت زير جلدي (Subcutaneous) يك بافت همبند شل غني از بافت چربي با خونرساني كم بوده وبه همين دليل معمولا سرعت جذب دارو در آن طولاني تر از عضله است (20 تا 30 دقيقه در مقابل 5 تا 10 دقيقه در تزريقات عضلاني) البته برخي از داروها سرعت جذبشان از بافت زير جلدي برابر با عضله است (نظير هپارين ) . براي تزريقات S.C معمولا از سرنگهاي 2 ميلي ليتر يا كمتر و سر سوزن نمره 24 تا 26 و با طول 1.5 سانتيمتر استفاده مي شود . تزريقات S.C را مي توان در هر نقطه اي انجام داد (نظير بي حسي هاي موضعي ) ولي محلهاي رايج قسمت فوقاني خارجي بازو ,جلوي ران , روي شكم و روي كتف ها مي باشد . همانند تزريقات عضلاني بايستي در S.C نيز قبل از تزريق آسپيراسيون انجام شود (بجز در مورد هپارين) . روش كار بدين ترتيب است كه چيني از پوست محل با انگشتان يك دست گرفته و بلند شده و سپس سوزن با زاويه 45 تا 90 در جه زير جلد وارد و پس از آسپراسيون تزريق مي شود (شكل 8-2Cool حداكثر گنجايش با فت زير جلدي در يك نقطه (بدون بروز درد شديد )حدود 2 ميلي ليتر است و نبايستي بيش از 5 ميلي ليتر تزريق شود .

تزريق داخل جلدي

از تزريقات داخل جلدي (Intradermal) براي تست هاي آلرژيك , برخي از واكسيناسيونها و نيز بررسي پاسخ سيستم ايمني (anergy screen) استفاده مي شود و معمولا سرنگهاي يك ميلي ليتر مدرج (نظير سرنگ توبركولين) با سر سوزنهاي نمره 25 تا 27 بكار برده مي شود و اكثرا در سطح فلكسور ساعد (حدود 10 سانتيمتر پايينتر از شيار آرنج ) انجام مي شود . روش كار بدين ترتيب است كه پوست محل با الكل پاك شده و سپس سوزن با زاويه 15 درجه و به ميزان 2 تا 3 ميليمتر داخل درم شده (شكل 9-2Cool و آنگاه دارو (معمولا 0.1 ميلي ليتر) به آرامي تزريق مي شود كه به صورت يك عدس برآمده مي شود . در پايان بدون ماساژ سوزن خارج مي شود و يك دايره به قطر يك سانتيمتر دور آن كشيده و ساعت و تاريخ تست نوشته مي شود .

نكته – در تمامي تزريقاتي كه سوزن به طور مايل وارد پوست مي شود بايستي سوراخ سر سوزن به طرف بالا باشد .

رگ گيري

نمونه گيري و رگ گيري وريدهاي محيطي

يكي از ساده ترين روشها براي ورود و تزريق داروها و مايعات به داخل جريان خون سيستميك رگ گيري يا كانولاسيون وريدهاي محيطي است. (Peripheral intravenous cannulation) كه بر حسب مورد ممكن است از سر سوزنهاي ساده , بال پروانه اي (Butterfly or scalp vein needle ) , آنژيو كت و غيره استفاده شود (شكل 10-2Cool كه به همگي آنها كانول (Cannula) گفته مي شود .

به طور كلي از سر سوزنهاي ساده به منظور نمونه گيري خون يا تزريقات لحظه اي و موقت و از آنژيوكت براي مصارف طولاني مدت استفاده مي شود . اسكالپ وين براي تمامي سنين و خصوصا كودكان مناسب بوده و براي مصارف كوتاه مدت بكار مي رود .

مناسب ترين محل براي رگ گيري اندام فوقاني است (دست و ساعد) . از پا به دليل ريسك بالاي ترومبوفلبيت و دست و پاگير بودن بندرت استفاده مي شود (شكل 11-2Cool. رگ گيري بهتر است بر روي دست غير غالب ودر ديستال انجام شود (تا در صورت عدم موفقيت قسمتهاي پروگزيمال قابل استفاده باشد )و روي مفاصل نباشد.

تجهيزات مورد نياز

1- پنبه هاي آغشته به الكل و بتادين , گاز استريل و دستكش يكبار مصرف

2- كانول وريدي (برحسب مورد , سرسوزن ساده يا اسكالپ وين , آنژيوكت و …)

3- سرنگ 3 ميلي ليتر ودر سورت نياز به آنستزي , ليدو كائين 1%

4- تورنيكه , نوار چسب 1.5 تا 2.5 سانتيمتري و در صورت لزوم تخته بازو (بيشتر براي اطفال)

# مقدمات كار

1- ست سرم را به سرم وصل نموده وبا جاري ساختن محلول , ست سرم را هواگيري و آماده نماييد.

2- تورنيكه را به بازو بسته ومحل مناسب براي رگ گيري را مشخص كنيد .اگر رگ مشخص نباشد , از بيمار بخواهيد انگشتان خود را چند بار باز و بسته نمايد و يا اينكه با نرمه انگشتان يكي دو بار ضربه بروي محل رگ گيري مورد نظر بزنيد ( موجب وازو اسپاسم و برجسته شدن رگ مي شود ).

3- پوست محل را با بتادين و سپس الكل تميز و سپس ضد عفوني نماييد.

!!! توجه: الكل به تنهايي يك محلول ضد عفوني كامل نبوده ودر بيماران پر خطر حتما بايستي محل با بتادين ضد عفوني شود و بدليل ريسك آلودگي بهتر است در تمامي اعمال با خطر آلودگي دستكش به دست كنيد.

!!! نكته : در بسياري از بيماران (خصوصا افراد چاق و كودكان ) رگ ها قابل رؤيت نبوده و بايستي از طريق لمس كرده( با نرمه نوك انگشتان سبابه و ميانه ) شناسايي و مشخص شوند.

الف) روش بكار بردن اسكالپ وين

1- اندازۀ مناسب سوزن را انتخاب كنيد (در اكثر موارد نمره 19 تا 23)

2- انگشت شصت دست (يا سبابه و ميانه) غير غالب رابر روي ديستال محل مورد نظر بگذاريد و با كشيدن پوست به طرف ديستال , پوست و رگ محل ورود سوزن را ثابت نگه داريد (شكل 12-2Cool.

3- دو بال اسكالپ وين را دو لا كرده و بين انگشتان شصت و سبابه نگه داريد (شكل 12-2Cool و روكش سرسوزن را در آوريد.

4- در حاليكه سوراخ سوزن به طرف بالا است از فاصله نيم سانتيمتري محل ورود به داخل رگ با زاويه 20تا 30 در جه از سطح پوست , سوزن را از كنار (مماس بر) رگ وارد پوست نماييد (شكل 13-2Cool و با كاهش زاويه و پس از طي مسافت 0.5 تا 1 سانتيمتر در محاذات رگ (شكل 12-2Cool سر سوزن را منحرف كرده و به داخل رگ وارد كنيد (شكل 12-2Cool. پس از ورود به داخل رگ (راه يافتن خون به داخل كانول ) سوزن را به موازات رگ گرفته (تقريبا مماس بر پوست ) و ان را تا يكي دو ميليمتر انتهايش به داخل رگ هدايت نماييد(شكل 14-28 B) . در صورت مهارت كافي مي توان سوزن را به طور مستقيم وارد رگ نمود ولي معمولا رگ جابجا شده و موفقيت آميز نيست(شكل 13-2Cool.

5- پس از ورود سر سوزن به داخل رگ ,تورنيكه را باز كنيد و پس از استعمال يك پماد آنتي بيوتيك بر روي محل ورود سرسوزن , با نوار چسب سرسوزن رادر محل خود ثابت نگه داريد(شكل 15-2Cool.

نكته – تكنيك رگ گيري با سرسوزن مستقيم (و نمونه گيري خون ) همانند اسكالپ وين است و در پايان مي توان طبق شكل 16-28 آن را ثابت نمود.

ب) روش كاربرد آنژيوكت

1- بر حسب اندازه رگ محل و مورد مصرف , اندازه مناسب آنژيوكت را انتخاب كنيد (معمولا نمره 16 تا 20)(براي تزريق خون آنژيو كت ريزتر از نمره 18 مناسب نيست).

2- در موارد آنژيوكت هاي بزرگ (كمتر از نمره 15-14) ابتدا پوست محل را بي حس نماييد.

3- تنۀ آنژيوكت را بين شست و انگشتان دوم , سوم و چهارم نگه داريد (به طوريكه سوراخ سر سوزن به طرف بالا باشد ).

4- با شست دست ديگر ديستال ناحيه را به طرف ديستال بكشيد تا وريد ثابت و بي حركت نگه داشته شود.

5- همانند روش اسكالپ وين , آنژيوكت را با زاويه 20تا30 درجه وارد پوست (و با كاهش زاويه )وارد رگ نماييد(شكل 17-2Cool.
6- پس از ورود آنژيو كت به ميزان 0.5 سانتيمتر داخل رگ و مشاهده خروج خون , تورنيكه را باز كنيد و سپس در حاليكه سوزن را ثابت نگه داشته ايد كانول را به داخل رگ هدايت نماييد (شكل 18-2Cool.

7- با يك انگشت پروگزيمال رگ را فشار دهيد و پس از در آوردن سوزن ست سرم يا درپوش آنژيوكت را به آن وصل كنيد.

8- پماد آنتي بيوتيك موضعي بر روي سوراخ ورود كانول ماليده و با نوار چسب آنژيوكت را به پوست ثابت كنيد.

توجه – پس از خروج قسمتي از كانول هيچگاه سوزن را به داخل كانول نرانيد . زيرا ممكن است باعث كنده شدن قسمت ديستال كانول و در نتيجه آمبولي شود .

!!! نكته :

· در صورتيكه كانول داخل رگ نباشد با شروع تزريق محلول ,بيمار احساس درد كرده و محل برآمده مي شود .

· در افراد مسن رگ ها اسكلروتيك و سخت هستند و به سرعت پاره و به اصطلاح بومبه مي شوند . براي جلوگيري از اين مساله از سوزنهاي كمي كوچكتر استفاده كنيد و تورنيكه را براي مدت طولاني نبنديد.

· كانولهاي وريدي نبايستي بيش از 2 تا3 روز در يك محل باقي بمانند.

ج) Scalp vein cannulation

يكي از روشهاي بسيار خوب براي رگ گيري در كودكان كم سن وسال كه امكان دستيابي به رگهاي محيطي اندام وجود ندارد(اكثرا كودكان كوچكتر از يكسال ) رگ گيري وريدهاي سر (فرونتال,سوپرااوربيتال,فاسيال خلفي , تمپورال سطحي و خلف گوش ) بسيار آسان است كه از آن ميان وريد تمپورال سطحي از همه مناسبتر است .

وسائل مورد نياز: همانند تكنيكهاي ديگر رگ گيري محيطي , با اين تفاوت كه از اسكالپ وين نمره 23 تا 27 (معمولا 22تا24) استفاده مي شود.

روش عمل (شكل 19-2Cool :

1) موهاي محل و اطراف آنرا به اندازه كافي بتراشيد.

2) با استفاده از الكل و بتادين موضع را تميز و ضد عفوني نماييد.

3) به كمك همكار سر كودك را كمي پايين تر از سطح قلب قرلر داده و سر وي را بي حركت نگه داريد.

4) تورنيكه را دور سر ببنديد.

5) همانند تكنيك رگ گيري با اسكالپ وين سر سوزن را وارد پوست و سپس رگ نماييد و تورنيكه را باز كنيد(شكل هاي 12-28 ,13-28 , 14-2Cool

6) چند ميلي ليتر محلول تزريقي (نرمال سالين) به داخل كانول تزريق كنيد و پس از اطمينان از وجود كانول دراخل رگ آن را با نوار چسب به پوست متصل و ثابت نماييد(شكل 19-2Cool.

7) براي جلوگيري ار در آمدن اتفاقي كانول , كودك را در حد مورد نياز محدود (restrain) كنيد.

ج)نمونه گيري خون از وريد جوگولار خارجي

(اصول كلي نمونه گيري خون از ساير وريدهاي محيطي و چه در بالغين همانند اين روش است).

يكي از روشهاي ساده نمونه گيري خون در كودكان كم سن وسال كه امكان دسترسي به رگهاي محيطي اندان وجود ندارد (خصوصا كودكان دهيدراته يا چاق ويا كمتر از يكسال ) گرفتن خون از وريد جوگولار خارجي است و محل مناسب براي آن مسير عبور رگ بر روي عضله استرنوكلوئيدوماستوئيد است.

وسايل مورد نياز :

اسكالپ وين يا سرسوزن نمرۀ 21 تا 23 , سرنگ 2 تا 5 ميلي ليتر , پنبه هاي الكلي و بتادينه, گاز استريل و لوله هاي مورد نياز جمع آوري خون براي آزمايشات مربوطه

روش عمل (شكل 20-2Cool:

1) كودك را به صورت طاق باز قرار دهيد , بطوري كه شانه هاي وي در لبه تخت قرار گيرد و سر به يك طرف چرخيده و 15 تا20 درجه به پايين خم شود .

2) دستيار كودك را بي حركت نگه دارد .

3) محل مورد نظر را با بتادين ضد عفونی نموده و سپس با پنبه آغشته به الكل پاك و با گاز خشك كنيد.

4) با تحريك (نظير ضربه زدن به كف پا)كودك را به گريه بياندازيد تا وريد ژوگولار خارجی پر و برجسته شود.

5) به كمك يك دست سر كودك را بي حركت نگه داشته و پوست ديستال محل را كمي تحت كشش قرار دهيد تا رگ ثابت شود.

6) سر سوزن يا اسكالپ وين متصل به سرنگ را از كنار و به موازات رگ وارد پوست و پس از mm 3-2 طی مسافت وارد رگ نماييد .

7) حین ورود سر سوزن به داخل رگ سرنگ را تحت پونكسيون قرار دهيد تا در صورت ورود سر سوزن به داخل رگ مشخص شود.

Cool پس از وارد شدن سر سوزن به داخل رگ آن را ثابت نگه داشته و به آهستگی مقدار خون مورد نياز را پونكسيون نماييد ودر پايان سر سوزن را در آورده و با چسباندن پنبه آغشته به بتادين برروی محل پونكسيون ,كودك را به حالت عادی باز گردانيد.

تزریق در عضلات

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، در تزريق عضلاني ، دارو وارد عمق عضله مي شود. در اين نوع تزريق مي توان حداكثر 5 ميلي ليتر دارو تزريق كرد. از آنجايي كه بافت عضلاني اعصاب حسي كمي دارد ، تجويز داروهاي تحريك كننده به صورت عضلاني درد كمتري ايجاد مي كند.

انديكاسيون هاي تزريق عضلاني :
• جذب سريع دارو
• داروهايي كه نمي توان به صورت وريدي تزريق كرد
• تجويز داروهايي كه با آنزيم هاي گوارشي ايجاد تداخل مي كنند

كنتراانديكاسيون ها :
• اختلالات انعقادي
• ادم يا ورم اندام ها يا محل تزريق
• شوك
• مصرف داروهاي ترومبوليتيك
• بيماري هاي انسدادي عروق محيطي
• سكته قلبي يا MI

اصول كار :

قبل از شروع به كار وسايل مورد نياز خود را آماده كنيد تا در حين كار به مشكلي برنخوريد. وسايل مورد نياز شامل سرنگ و سرسوزن ، دارويي كه قرار است تزريق شود ، پنبه الكلي ، دستكش يك بار مصرف و رسيور
طول سوزن به عمق تزريق ، جثه بيمار ، مقدار چربي زير پوست پوشاننده محلي كه قرار است تزريق صورت گيرد و غلظت محلول بستگي دارد. ( براي تزريق سوسپانسيون ها و محلول هاي غليظ از سرسوزن هاي بزرگتر استفاده ميشود )

انتخاب محل تزريق :

انتخاب محل تزريق بستگي به وضعيت بيمار و هدف تزريق دارد. محل تزريق نبايستي ادماتو ، ملتهب ، داراي خال گوشتي ، علائم مادرزادي و ضايعات ديگر باشد.

تزريق در عضله ونتروگلوتئال :

كف دست خود را روي تروكانتر بزرگ استخوان ران قرار دهيد ، به طوري كه انگشت شست به طرف كشاله ران و ساير انگشتان به صورت كاملا باز از هم به طرف بالا قرار گيرند به طوري كه انگشت اشاره روي خار خاصره قدامي – فوقاني استخوان ايلياك قرار گيرد. محل تزريق در ناحيه است كه بين انشگت شست و اشاره قرار مي گيرد.

تزريق در محل دورسوگلوتئال :

خار فوقاني – خلفي ايلياك را به وسيله خطي به تروكانتر بزرگ استخوان ران وصل كنيد ، محل دورسوگلوتئال در سمت طرفي و فوقاني قسمت وسط اين خط قرار مي گيرد. روش ديگر اين است كه ناحيه گلوتئال را به چهار قسمت تقسيم كنيد و سپس در ربع فوقاني خارجي در حدود 5-7 سانتي متر پايين تر از ستيغ ايلياك تزريق كنيد. در اين روش تزريق در داخل عضلات گلوتئال ( گلوتئوس مينيموس ، مديوس و گوشه فوقاني خارجي عضله گلوتئوس ماكسيموس ) انجام مي شود.

تزريق در عضله واستوس لتراليس :

بهترين محل براي ترزيق در اين عضله قسمت مياني طرفي ران است. اين عضله مناسب ترين محل براي تزريق در كودكان و نوزادان است ، زيرا نسبت به ساير عضلات تكامل يافته تر است و در عين حال عروق و اعصاب بزرگ نيز ندارد.

نكته : در نوزادان گاهي از عضله ركتوس فموريس استفاده مي شود كه در بزرگسالان استفاده از آن ممنوع است.

تزريق در عضله سرشانه (دلتوئيد ) :

از عضله دلتوئيد براي تزريق با حجم حداكثر 2 ميلي متر استفاده مي شود. تزريق در 2.5 تا 5 سانتي متر ( حدودا 2 يا 3 انگشت ) پايين تر از زائده آكروميون انجام مي شود.

نكته:

– قبل از وارد كردن سوزن از بيمار بخواهيد خود را شل نمايد و عضله محل با انگشتان دست ديگر گرفته و كمي بر آمده شود.
– در برخي از موارد موقع تزريق ممكن است سر سوزن از كلاهك(hub) كنده شود . لذا بهتر است كمي از سر سوزن در خارج از پوست باقي بماند .
– هر چه دارو آهسته تزريق شود درد و ريسك بعضي عوارض كمتر خواهد بود.
–  براي تزريق داروهاي روغني (نظير برخي از ويتامين ها ) و كريستالي (نظير پني سيلين) بهتر است از سر سوزن هاي بزرگتر استفاده شود .
–  ار آنجائيكه سوراخ سر سوزن يكطرفه است لذا در موارديكه حجم دارو زياد است بهتر است در حين تزريق دارو  سر سوزن چرخانده شود.
–  گنجايش سريع عضله دلتوئيد حداكثر 2ml  و سرين حدود 5ml است و تزريق بيش از اين ميزان با درد و ناراحتي نسبتا شديد (و گاهي آبسه استريل) همراه خواهد بود و در چنين مواردي (نظير تزريق متوكاربامول)دارو بايستي بطور منقسم در دو طرف تزريق شود.
–  برخي از بيماران در موقع تزريق دجار شوك وازوواگال مي شوند. لذا در موقع تزريق بايستي بيمار دراز كشيده باشد.

عوارض تزریقات وريدی

عوارض تزریقات سیاهرگی عبارتند از: اینفیلتراسیون، هماتوم، آمبولی هوا، فلبیت، تزریق خارج از رگ، و تزریق داخل سرخرگ. تزریق اشتباه درون سرخرگ از بقیه عوارض نادرتر اما به همان اندازه خطرناکتر است.

اینفیلتراسیون

نشت مایع یا دارو را به خارج از فضای داخل سیاهرگ – به بافتهای نرم اطراف – اینفیلتراسیون می گویند. عموماً به علت جاگذاری نامناسب نیدل یا آنژیوکت در فضای خارج لومن رگ به وجود می آید. از نظر بالینی با تورم بافت نرم اطراف محل تزریق، مشخص می شود. همچنین پوست، سرد، سفت، و رنگ پریده می شود. اگر مایع نشت یافته اندک باشد، عواقب کمی را به دنبال دارد، اما داروهای خاصی هستند که ولو به میزان بسیار اندک، برای بافتهای نرم اطراف صدمه زا خواهند بود.

هماتوم

هماتوم حالتی است که در اثر نشت خون از رگ به بافت های نرم اطراف به وجود می آید. اگر آنژیوکت بیش از یک دیواره از یک رگ را پاره کند؛ و یا در صورتی که پس از در آوردن آنژیوکت روی محل ورود آنژیوکت فشار وارد نشود این حالت ایجاد می شود. هماتوم با فشار مستقیم قابل کنترل بوده و پس از یک دوره دو هفته ای خود به خود برطرف می شود.

آمبولی هوا

آمبولی هوا در اثر ورود مقادیر زیاد هوا به داخل سیاهرگ بیمار از طریق ست سرم به وجود می آید. تیوب های ست سرم در حدود 13 سی سی هوا را در خود نگه می دارند؛ هر بیمار می تواند عموماً تا 1cc/kg هوا را تحمل کند. بچه های کوچک در معرض خطر بیشتری قرار دارند. آمبولی هوا به آسانی با هواگیری ست های سرم قابل پیشگیری است. خوشبختانته این عارضه بسیار نادر است.

فلبیت و ترومبوفلبیت

فلبیت و تروبوفلبیت شیوع بالایی دارند. فلبیت التهاب دیواره رگ است که در اثر pH ماده دارویی تجویز شده به وجود می آید. اما ترومبوفلبیت، التهابی است که در اثر ترومبوز ایجاد می شود. هر دو این عوارض در رگهای پشت دست، نسبت به رگهای آنتی کوبیتال، شایع ترند. این عوارض مشخصاً در بیماران بستری در بیمارستان که یک آنژیوکت برای چند روز در جای خود باقی می ماند به وجود می آیند. در بیمارستان ها معمولاً از آنژیوکت برای تزریق استفاده می شود که این وسیله در مقایسه با نیدل های فلزی خطر فلبیت را افزایش می دهند. چون نیدل های فلزی برای اندوتلیوم عروق حساسیت زایی کمتری دارند. ( نیدل ها معمولاً در تزریقات کوتاه مدت سیاهرگی، – کمتر از سه ساعت – استفاده می شوند؛ در حالیکه آنژیوکت ها زمان بیشتری در جا می مانند.) ماده تزریق شده نیز به خودی خود می تواند فلبیت ایجاد کند و برای پوست محرک باشد. بیماران سالمند نیز استعداد بیشتری برای ابتلا به فلبیت دارند.

تزریق خارج از رگ

تزریق خارج رگ یک دارو ممکن است منجر به درد، تاخیر در جذب، و یا صدمه بافتی شود (در صورتی که pH ماده تزریق شده بسیار پایین یا بسیار بالا باشد). چنانچه حجم تزریق شده زیاد بوده، و پوست برآمده شده و ایسکمیک به نظر برسد؛ باید پروکایین1% در ناحیه مورد نظر تزریق شود. پروکایین یک گشاد کننده عروقی است. این دارو هم خونرسانی به ناحیه و هم تخلیه سیاهرگی را افزایش داده و باعث بیرون راندن دارو از بافت می گردد.

تزریق داخل سرخرگی

تزریق داخل سرخرگی، به ندرت اتفاق می افتد، اما بسیار خطرناک تر است. بهترین اقدام پیشگیری و مطمئن شدن از ورود نیدل به داخل سرخرگ به هنگام رگ گیری است. به یاد داشته باشید که سیاهرگ ها نسبت به سرخرگ ها سطحی ترند. چنانچه موقع رگ گیری وارد سرخرگ بشوید، پمپاژ خون روشن را به درون آنژیوکت خواهید دید. این حالت زمان وارد شدن به سیاهرگ دیده نمی شود. تزریق داخل سرخرگ معمولاً باعث اسپاسم سرخرگ شده و نهایتاً به علت گانگرن، سبب از دست رفتن عضو می گردد.

در موارد تزریق داخل سرخرگ، تشخیص وضعیت اهمیت فوق العاده ای دارد. رنگ پوست و پر شدن مجدد مویرگی را مورد مشاهده قرار داده و نبض رادیال را لمس کنید. پر شدن مجدد مویرگی (زمان لازم برای بازگشت رنگ قرمز به نوک انگشتان پس از فشار دادن آن) انعکاسی از خونرسانی به بافت است. اگر زمان پر شدن مجدد مویرگی کاهش یافته باشد؛ می توان گفت که خونرسانی به اندام نیز کاهش یافته است.

درمان:

در موارد تزریق درون سرخرگ، داروها بیش از سرم ها مشکل سازند.نیدل را درون سرخرگ رها کرده و به آرامی در حدود 10 سی سی پروکایین 1% را از آن طریق تزریق کنید. پروکایین یک داروی گشاد کننده عروقی است. این دارو اندکی خاصیت اسیدی دارد ( pH = 5) و لذا با داروهای قلیایی اگر به تازگی مصرف شده باشند، تداخل ایجاد می کند. در ادامه درمان بیمار باید در بیمارستان بستری شده و اغلب به یک بلاک کننده سمپاتیکی احتیاج خواهد داشت. Endarterectomy و هپارینه کردن نیز ممکن است جهت جلوگیری از عوارض بعدی لازم باشد.